Przedstawiciele Krajowej Izby Gospodarki Odpadami (KIGO) Tomasz Uciński – Prezes Zarządu oraz Jerzy Zając – Członek Zarządu w dniu 22 czerwca br. wzięli udział w spotkaniu dotyczącym kluczowych zagadnień gospodarowania odpadami komunalnymi. Spotkanie odbyło się w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Gospodarzem był Włodzimierz Tomaszewski – Minister, Członek Rady Ministrów.

Przedstawiciele KIGO podczas dyskusji w KPRM  przedstawili postulaty Izby szczególnie ważne dla zahamowania wzrostu opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi ponoszonych przez mieszkańców oraz dla poprawy bezpieczeństwa energetycznego Polski, tj:

konieczność wprowadzenia w Polsce rozszerzonej finansowej odpowiedzialności (ROP)  wprowadzających na rynek opakowania i produkty w opakowaniach, w której koszty zbiórki i zagospodarowania odpadów opakowaniowych ponoszą ich producenci, pokrywając pełne koszty zbiórki i zagospodarowania surowców. Obowiązek wprowadzenia tychże zapisów wynika z wymagań ustanowionych dla systemów ROP
w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. („Dyrektywa Ramowa”), zmienionej Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/851 z dnia 30 maja 2018 r. („Dyrektywa Zmieniająca”).

W stanie obecnym koszty zbiórki i zagospodarowania surowców pokrywają mieszkańcy gmin w ramach opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W opinii KIGO dopłaty od producentów powinny być kierowane w 100 % do jednostek nadzorujących poprawne naliczenie opłaty, np. Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i Funduszy Wojewódzkich skąd powinny być rozdysponowywane bezpośrednio do instalacji zajmujących się odzyskiem i recyklingiem odpadów opakowaniowych w gminach. Pozyskane od producentów środki finansowe powinny zostać przeznaczone na organizację  selektywnej zbiórki i zagospodarowania odpadów opakowaniowych w zakładach wykonujących zadania gmin w gospodarce odpadami. Część z nich powinna zostać przeznaczona na infrastrukturę, tj.: na budowę nowoczesnych instalacji odzysku i recyklingu odpadów, rozwój technologii odpadowych oraz na edukację. W proponowanym przez Izbę systemie ROP powinno się położyć nacisk na promocję ekoprojektowania opakowań.

konieczność wykorzystania potencjału energetycznego odpadów komunalnych bądź odpadów pochodzących z przetwarzania odpadów komunalnych poprzez produkcję energii elektrycznej czy cieplnej, jako procesu zwiększającego poziom odzysku odpadów. W Polsce od 2016 roku obowiązuje zakaz składowania odpadów wysokokalorycznych tzw. frakcji energetycznej. Skutkiem tego są stale rosnące koszty zagospodarowania frakcji kalorycznej, której rocznie wytwarza się w Polsce ok. 3,5 mln ton. Jedyną możliwością zagospodarowania jest jej odzysk poprzez spalenie. Brak wystarczającej ilości instalacji termicznego przekształcania odpadów powoduje więc radykalny wzrost kosztów odbioru frakcji palnej co ma wpływ na zwiększanie opłat ponoszonych przez mieszkańców. Propozycja KIGO uwarunkowana jest oczywiście usunięciem opakowań i innych odpadów zdatnych do recyklingu ze strumienia odpadów przekazywanych do termicznego przekształcenia lub produkcji paliw alternatywnych. Odzyskana energia z odpadów może także prowadzić do uniezależnienia energetycznego wielu regionów. Rozwiązanie to umożliwiłoby obniżenie kosztów zagospodarowania odpadów a wytwarzanie energii z odpadów jest szansą rozwojową dla wielu gmin, jak i całego kraju. Polska powinna mieć możliwość wykorzystania ciepła odpadowego, poprzez termiczne przekształcenie na takim poziomie jaki pozyskują kraje tzw. Starej Unii, tj. średnio 26 %. Dodatkowo instalacje termicznego przekształcania odpadów powinny zostać uwzględnione jako zgodne z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r.
w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje (tzw.: „Taksonomia”).

Wykorzystanie bioodpadów na cele energetyczne poprzez dostosowanie rozwiązań technologicznych
do prawa unijnego gdyż obecne przepisy w Polsce w tym zakresie nie pozwalają na wykorzystanie ich potencjału. Bioodpady stanowią ilościowo największy składnik odpadów komunalnych – jest to ok. 4,5 mln ton rocznie, dodatkowo wprowadzenie obowiązku selektywnej zbiórki bioodpadów spowoduje dalsze zwiększanie się ilości tego surowca co należy traktować jako kolejną szansę rozwojową dla pozyskiwania taniej energii i ciepła. Przetwarzanie bioodpadów powinno zatem prowadzić do powstania produktu, przede wszystkim biometanu jako cennego źródła energii i ciepła oraz kompostu czy naturalnych nawozów.

Dodatkowo podczas spotkania przedstawiciele największych organizacji gospodarki odpadami podpisali wspólną petycję dotyczącą skrócenia i uproszczenia procedur związanych z nowymi inwestycjami odpadowymi.

Uważamy, że powyższe rozwiązania są niezbędne dla realizacji polskich celów w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi i wprowadzenia krajowego systemu gospodarowania odpadami w gospodarkę o obiegu zamkniętym.

Ewa Rakowska

Dyrektor Biura

Krajowa Izba Gospodarki Odpadami