W dniu 10 czerwca 2022r. Prezydent Krakowa prof. Jacek Majchrowski odebrał z rąk prezesa Zarządu Głównego Krajowej Izby Gospodarki Odpadami w Warszawie Tomasza Ucińskiego  oraz zastępców prezesa KIGO: Henryka Kultysa oraz Moniki Jaźwiec zaszczytną Złotą Odznakę z diamentem Krajowej Izby Gospodarki Odpadami. To najwyższe wyróżnienie od całej branży gospodarki odpadami ? firm zrzeszonych w Izbie – dla prezydenta Krakowa i całego samorządu, który od  wielu lat wprowadza odważne i nowatorskie rozwiązania w gospodarce odpadami, wyznaczając trendy jej rozwoju w kraju.

„To dla mnie prawdziwy honor, że mogę dzisiaj wręczyć Panu Prezydentowi  dowód uznania od całej naszej branży gospodarki odpadami za wybitne osiągnięcia i konsekwencję w realizacji w Krakowie europejskiego modelu gospodarki odpadami z którego  z powodzeniem korzystają inne samorządy.  Jesteście wzorem dla innych dzięki m.in. wdrożonemu  w Miejskim Przedsiębiorstwie Oczyszczania w Krakowie modelowi  in-house” powiedział podczas spotkania w gabinecie prezydenta Tomasz Uciński, prezes KIGO.

– Bardzo się cieszę z tego wyróżnienia, bo Kraków od wielu lat jest  liderem wśród samorządów, jeśli chodzi o gospodarkę odpadami. Jako jedno z niewielu miast w Polsce mamy w zasadzie wszystkie własne instalacje do przetwarzania odpadów i osiągamy doskonałe wyniki. A to dzięki temu, że przed rewolucją śmieciową w 2013 r., mieliśmy odwagę postawić na in-house, podczas gdy innym tej odwagi zabrakło ? podkreślił z kolei prezydent Jacek Majchrowski.

Nowoczesność i tradycja

Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania w Krakowie to spółka z tradycjami sięgającymi 1866 r., czyli momentu odrodzenia się samorządu Krakowa. Dziś firma zajmuje się dwoma ważnymi aspektami funkcjonowania nowoczesnego miasta: zarządza systemem gospodarowania odpadami oraz systemem oczyszczania miasta. W ramach pierwszego zadania firma zarządza instalacjami do przetwarzania odpadów i organizuje ich odbiór od mieszkańców. Dziś system gospodarowania odpadami obowiązujący w Krakowie uchodzi za jeden z najlepiej zorganizowanych wśród dużych miast w Polsce, a przez ekspertów uznawany jest za modelowy. Drugie zadanie MPO Kraków realizuje w znacznej mierze samodzielnie, wspomagając się również wsparciem specjalistycznych firm. Oczyszczanie miasta oznacza mechaniczne i ręczne zamiatanie, zmywanie i czyszczenie ulic, chodników i ścieżek rowerowych, a zimą również ich odśnieżanie i utrzymanie w dobrych warunkach.

Lider w branży

W branży komunalnej MPO Kraków to spółka wyjątkowa, która podczas tzw. rewolucji odpadowej w 2013 r. poszła zupełnie odmienną ścieżką niż spółki komunalne z innych miast. Firma przeszła znaczne przemiany, wyodrębniona została zajmująca się odbiorem odpadów spółka-córka podczas gdy MPO Kraków zarządza całym systemem. W rozwiniętych krajach Europy taki samorządowy model zarządzania usługami komunalnymi jest standardem, w Polsce MPO Kraków jest wyjątkiem i dziś krakowskie rozwiązania są wzorcowe dla innych gmin w Polsce. Instalacje do przetwarzania odpadów są zarządzane przez MPO i jest to jedna z przyczyn, dla których Kraków ma jeden z najwyższych poziomów recyklingu wśród dużych miast w Polsce i ze sporym zapasem spełnia wymagania Unii Europejskiej dotyczące powtórnego wykorzystania surowców wtórnych. Po części jest to również efektem dużej wagi przykładanej przez MPO Kraków do wszelkich działań edukacyjnych i informacyjnych. Kampanie outdoorowe, ulotki i bezpłatne plakaty, warsztaty edukacyjne dla dzieci i młodzieży szkolnej czy edukacyjny serial emitowany w telewizji to tylko część aktywności MPO Kraków promującej właściwe postępowanie z odpadami. Skalę tych działań widać w liczbach. MPO prowadzi 8 oddzielnych programów edukacyjnych dostosowanych tematycznie do grup wiekowych uczestników, a każdego roku w warsztatach i zajęciach organizowanych przez firmę bierze udział ponad 10 tys. mieszkańców miasta.

Rosnące wymagania

Jednak najnowsze wymagania Unii Europejskiej dotyczące poziomu recyklingu wynikające z  konieczności implementacji zasad Gospodarki o Obiegu Zamkniętym (GOZ) zastępują dotychczasowe tzw. linearne podejście do zarządzania surowcami pierwotnymi. Zasady GOZ obligują MPO Kraków do zwiększenia efektywności prowadzonych działań w kierunku zwiększenia ilości odpadów poddawanych procesom recyklingu. Wymagane poziomy recyklingu wzrosną do 55% w 2025 roku i 65% w 2035 roku, przy jednoczesnej zmianie metody ich wyznaczania, co już powoduje większe obciążenia pod względem inwestycyjnym bądź kosztowym.

Współpraca MPO z KIGO

MPO Kraków od lat prowadzi wspólnie z KIGO intensywną kampanię legislacyjną, w celu ułatwienia innym gminom prowadzenia racjonalnej gospodarki odpadami. Obejmuje to przygotowywanie propozycji zmian uchwał, rozporządzeń, konsultacje z Rządem RP i samorządami.

Przykładem takiej inicjatywy w ostatnim czasie jest postulat przedstawiony Premierowi RP oraz Minister Klimatu i Środowiska dotyczący projektu rozporządzenia w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych. Obowiązujący aktualnie projekt, nad którym pracuje Rząd, zakłada, że frakcji podsitowej (0-80 mm) nie będzie można przekazywać bezpośrednio do termicznego przekształcania w spalarni ? w pierwszej kolejności konieczna byłaby czasochłonna i kosztowna biostabilizacja. Zarówno KIGO jak i MPO Kraków oceniają ten pomysł negatywnie ze względu na nieuzasadnione koszty finansowe i środowiskowe, które takie prawo oznaczałoby dla gmin, które zainwestowały już w budowę spalarni odpadów. Zwłaszcza, że wcześniejsze wydzielenie frakcji bioodpadów w selektywnej zbiórce u źródła znacząco zubożyło zawartość frakcji biodegradowalnej kierowanej do termicznego przekształcenia.

Postulat KIGO i MPO Kraków proponuje powrót do wcześniejszego projektu rozporządzenia, który dopuszczał stosowanie obu rozwiązań, zależenie od możliwości danej gminy. Pozwoliłoby to na zwiększenie wydajności instalacji MBP oraz spalarni, tym samym ograniczenie wydatków na budowę kolejnych instalacji MBP lub instalacji do przetwarzania bioodpadów.